Nitroceluloza jest historycznym, nieprodukowanym już od ponad pół wieku, podłożem taśmy filmowej. Wyrabiana z azotanów celulozy mimo ewidentnych zalet (wytrzymałość mechaniczna i elastyczność) jest wysoce łatwopalna. Podłoże taśmy filmowej wykonane na bazie nitrocelulozy ulega nieodwracalnej i samoistnej degradacji. Podczas rozkładu, przy obniżonej wilgotności powietrza, gdy temperatura przewyższa 45°C, taśma może ulec samozapaleniu. Pożar nitrocelulozy jest bardzo niebezpieczny, gdyż do spalania nie potrzebuje tlenu. Ze względu na ryzyko pożaru projekcja filmów NITRO nie jest powszechnie praktykowana.

WYRÓB PODŁOŻA TAŚMY FILMOWEJ

Nitrocelulozowe podłoże filmu, zwane potocznie celuloidem, wytwarzano z celulozy. Łatwopalna folia była produkowana przez wylewanie cienkiej warstwy roztworu, np. na gładką powierzchnię metalu. Główny surowiec musiał być bardzo czysty. Najczęściej stosowano celulozę otrzymywaną krótkich, nieprzędnych włóknien porastających nasiona bawełny - lintersu. W wirówkach kamionkowych, na czystą celulozę działano mieszaniną kwasu azotowego i siarkowego w ściśle określonych warunkach stężenia i temperatury. W ten sposób następował proces estryfikacji polegający na wymianie grup wodorotlenowych celulozy na reszty kwasowe kwasu azotowego.

Dodatek stężonego kwasu siarkowego łączono z wodą, wspomagając proces tworzenia się estru. Estryfikacja mogła przebiegać mniej lub bardziej kompletnie, dając mieszaninę azotanów celulozy o różnej zawartości reszt kwasowych (NO₃). Opisana reakcja prowadziła do powstania zarówno mocno zestryfikowanej celulozy używanej do wyrobu prochu bezdymnego, jak i słabiej zestryfikowanej, stosowanej do produkcji taśmy filmowej. Stopień estryfikacji zależał od mocy użytych kwasów i czasu ich działania. Przemytą mieszaninę azotanów celulozy poddawano działaniu alkoholu i eteru, dodawano kamforę, plastyfikatory, stabilizatory oraz wysoko żrące rozpuszczalniki. Powstawała przeźroczysta niematowiejąca folia, niezwykle elastyczna i wytrzymała. Gęsty roztwór o konsystencji miodu zostawał wylewany na gładkie metalowe bębny lub na polerowane i chromowane metalowe taśmy. W następnej kolejności warstwę roztworu przedmuchiwano i ogrzewano w celu szybkiego odparowania rozpuszczalników. Grubość suchego celuloidu bywała różna od 0,12mm do 0,14mm. Folię po oddzieleniu od bębna lub metalowej taśmy suszono jeszcze raz i zwijano w role o szerokości około 110cm i długości około 300m. To właśnie w ten prosty sposób powstawało nitrocelulozowe podłoże taśmy filmowej.

Bibliografia:

M. Iliński, Możliwość wytwarzania taśmy filmowej w Polsce, Kinotechnik, Nr 2, Warszawa 1948