Uszkodzenia fizykochemiczne mogą być spowodowane zarówno czynnikami wewnętrznymi jak i zewnętrznymi. Do czynników wewnętrznych możemy zaliczyć wzajemne oddziaływanie materiałów z jakich wykonano taśmy filmowe, natomiast do czynników zewnętrznych należy wpływ warunków klimatycznych, zanieczyszczeń powietrza, czy materiałów użytych wtórnie, np. taśm samoprzylepnych wykorzystywanych do napraw.


TEMPERATURA I WILGOTNOŚĆ POWIETRZA



Przy wysokiej temperaturze i niskiej wilgotności powietrza taśma filmowa traci sprężystość i wytrzymałość mechaniczną. Wahania zawartości wody powodują kurczenie bądź rozszerzenie nośnika. Kurczenie następuje we wszystkich kierunkach zmieniając długość i szerokość podłoża oraz odległości między otworami perforacji. Skurcz taśmy filmowej w przeciwieństwie do okresowego odkształcenia jest zjawiskiem nieodwracalnym. Kopia której skurcz przekroczył 1% nie nadaje się do wyświetlania, gdyż założona na projektor pęka lub zsuwa się z zębatek i bębnów transportujących.

Skurcz taśmy filmowej, fot. Monika Supruniuk


NIESTABILNOŚĆ CHEMICZNA NITROCELULOZY



Nitroceluloza chemicznie zbliżona do bawełny strzelniczej zawiera mniejszą liczbę azotanów srebra w cząsteczce i nie jest wybuchowa, nie mniej bardzo łatwopalna. Podłoże nitro rozkłada się w sposób ciągły wytwarzając szkodliwe gazy takie jak tlenek i dwutlenek azotu. 
Rozkład autokatalityczny jaki ma miejsce podczas starzenia się nitrocelulozy jest szczególnie niebezpieczny, gdyż stopień degradacji nie jest proporcjonalny do wieku taśmy i trudno jest jemu zapobiec. 

Podłoże nitro składa się z mieszaniny bawełny kolodionowej lub koloksyliny, zawierającej ok. 12% azotu. Estry celulozy są podatne na rozpad długich wiązań. Produkty uboczne reakcji są kwaśne co pobudza degradację podłoża. 

Rozkład materiałów filmowych wykonanych na bazie nitrocelulozy możemy podzielić na pięć etapów: 

  1. Taśma o delikatnej bursztynowej barwie. Metalowe pudło ulega korozji. Materiały filmowe wydzielają słabą woń.

  2. Blaknięcie obrazu. Zwoje taśmy sklejają się. Materiały filmowe wydzielają słabą woń.

  3. Emulsja staje się miękka i lepka. Materiały wydzielają silny drażniący zapach. Zauważalne żółte pęcherzyki gazu.

  4. Warstwa emulsji wraz z podłożem staje się miękka. Zwoje sklejają się tworząc zbitą masę. Powierzchnię roli pokrywa lepka piana. Materiały filmowe wydzielają bardzo intensywną woń.

  5. Taśma filmowa ulega częściowemu lub całkowitemu rozkładowi.

obraz pochodzi z http://hooverinstitutionla.blogspot.com/2009_09_01_archive.html


TAŚMY SAMOPRZYLEPNE



Samoprzylepne taśmy wykorzystywane dawniej do napraw z czasem ulegały przebarwieniu, traciły właściwości klejące i wytrzymałościowe. Zawarte w kleju plastyfikatory ulegały rozkładowi, taśma żółkła i kruszała. Klej taśmy samoprzylepnej zawierał kwaśne składniki niekorzystnie wpływające na warstwę emulsji. 

U kresu drogi (1939), fot. Monika Supruniuk

  

 


Strona Internetowa współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
Główny serwis POIiŚ