
Uszkodzenia fizykochemiczne mogą być spowodowane zarówno czynnikami wewnętrznymi jak i zewnętrznymi. Do czynników wewnętrznych możemy zaliczyć wzajemne oddziaływanie materiałów z jakich wykonano taśmy filmowe, natomiast do czynników zewnętrznych należy wpływ warunków klimatycznych, zanieczyszczeń powietrza, czy materiałów użytych wtórnie, np. taśm samoprzylepnych wykorzystywanych do napraw.
TEMPERATURA I WILGOTNOŚĆ POWIETRZA
Przy wysokiej temperaturze i niskiej wilgotności powietrza taśma filmowa traci sprężystość i wytrzymałość mechaniczną. Wahania zawartości wody powodują kurczenie bądź rozszerzenie nośnika. Kurczenie następuje we wszystkich kierunkach zmieniając długość i szerokość podłoża oraz odległości między otworami perforacji. Skurcz taśmy filmowej w przeciwieństwie do okresowego odkształcenia jest zjawiskiem nieodwracalnym. Kopia której skurcz przekroczył 1% nie nadaje się do wyświetlania, gdyż założona na projektor pęka lub zsuwa się z zębatek i bębnów transportujących.
![]() |
Skurcz taśmy filmowej, fot. Monika Supruniuk |
NIESTABILNOŚĆ CHEMICZNA NITROCELULOZY
Nitroceluloza chemicznie zbliżona do bawełny strzelniczej zawiera mniejszą liczbę azotanów srebra w cząsteczce i nie jest wybuchowa, nie mniej bardzo łatwopalna. Podłoże nitro rozkłada się w sposób ciągły wytwarzając szkodliwe gazy takie jak tlenek i dwutlenek azotu.
Rozkład autokatalityczny jaki ma miejsce podczas starzenia się nitrocelulozy jest szczególnie niebezpieczny, gdyż stopień degradacji nie jest proporcjonalny do wieku taśmy i trudno jest jemu zapobiec.
Podłoże nitro składa się z mieszaniny bawełny kolodionowej lub koloksyliny, zawierającej ok. 12% azotu. Estry celulozy są podatne na rozpad długich wiązań. Produkty uboczne reakcji są kwaśne co pobudza degradację podłoża.
Rozkład materiałów filmowych wykonanych na bazie nitrocelulozy możemy podzielić na pięć etapów:
-
Taśma o delikatnej bursztynowej barwie. Metalowe pudło ulega korozji. Materiały filmowe wydzielają słabą woń.
-
Blaknięcie obrazu. Zwoje taśmy sklejają się. Materiały filmowe wydzielają słabą woń.
-
Emulsja staje się miękka i lepka. Materiały wydzielają silny drażniący zapach. Zauważalne żółte pęcherzyki gazu.
-
Warstwa emulsji wraz z podłożem staje się miękka. Zwoje sklejają się tworząc zbitą masę. Powierzchnię roli pokrywa lepka piana. Materiały filmowe wydzielają bardzo intensywną woń.
-
Taśma filmowa ulega częściowemu lub całkowitemu rozkładowi.
![]() |
obraz pochodzi z http://hooverinstitutionla.blogspot.com/2009_09_01_archive.html |
TAŚMY SAMOPRZYLEPNE
Samoprzylepne taśmy wykorzystywane dawniej do napraw z czasem ulegały przebarwieniu, traciły właściwości klejące i wytrzymałościowe. Zawarte w kleju plastyfikatory ulegały rozkładowi, taśma żółkła i kruszała. Klej taśmy samoprzylepnej zawierał kwaśne składniki niekorzystnie wpływające na warstwę emulsji.
![]() |
U kresu drogi (1939), fot. Monika Supruniuk |
![]() ![]() ![]() Strona Internetowa współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Główny serwis POIiŚ |