Strona główna / Digitalizacja / Restauracja cyfrowa dźwięku

Oceniając jakość dźwięku w filmie zwykle zwraca się uwagę na cechy i parametry:

  1. Poziom i wyrównanie poziomu dźwięku

  2. Barwa i wyrównanie barwy dźwięku

  3. Czytelność dialogu i relacja do tła dźwiękowego

  4. Wierność brzmienia w wykorzystanych nagraniach muzycznych

  5. Dynamika i pasmo dźwięku

  6. Zniekształcenia liniowe i nieliniowe

  7. Poziom szumu

  8. Poziom trzasków o różnej charakterystyce czasowej i dynamicznej

  9. Modulacja amplitudowa i częstotliwościowa

Analizując materiał filmowy przeznaczony do digitalizacji należy pamiętać o zniekształceniach powstałych na etapie rejestracji dźwięku na taśmie negatywowej:

  1. niedoskonałości technologii nagrań i urządzeń w pierwszych filmach

  2. konstrukcji mechanicznych przetworników sygnału dźwięku na obraz

  3. charakterystyki naświetlenia, błędów mechaniki transportu, błędów obróbki chemicznej, charakterystyki taśmy filmowej

Zapis optyczny ścieżki dźwiękowej na taśmie filmowej przeznaczonej do digitalizacji podlega dodatkowym zniekształceniom w wyniku:

  1. degradacji nośnika w wyniku starzenia się

  2. zachodzących procesów fizyko-chemicznych i biologicznych na taśmie

  3. uszkodzeń powstałych w trakcie eksploatacji

Dokonując selekcji materiału filmowego do digitalizacji należy ustalić czy mamy do czynienia z materiałem wzorcowym - negatywem, dupnegatywem itd, czy też z kolejną wersją kopii pozytywowej.

Istotnym zagadnieniem przy analizie materiału do digitalizacji jest uwzględnienie różnic w percepcji obrazu i dźwięku zapisanych w formie obrazowej na taśmie filmowej. Należy pamiętać, że:

  1. defekt w obrazie jest inaczej spostrzegany niż defekt w dźwięku

  2. oko jest „wolniejsze" i nie rozróżnia uszkodzenia obrazu na pojedynczej klatce widocznej przez ok. 40 ms

  3. ucho rozpoznaje uszkodzenie krótsze niż 100µs

Dlatego stare filmy są pełne szumów, trzasków i innych zniekształceń.

Ilustrując wymienione zagadnienia materiałami filmowymi ze zbiorów Filmoteki Narodowej można oceniać ich stan na przykładzie filmów „Ada, to nie wypada" i „Fredek zdobywa świat". Stan tych filmów dobrze pokazuje skalę trudności, z którymi należy zmierzyć się przystępując do digitalizacji, a następnie rekonstrukcji całego filmu i jego ścieżki dźwiękowej.

Klatka z filmu "Ada, to nie wypada"

W ścieżce dźwiękowej uzyskanej metodą szerokościową widać zapis monofoniczny dwuścieżkowy. Poziom tła ścieżki (szary pasek) prawdopodobnie jest we właściwej proporcji do zarysu ścieżek zbliżonym do bieli. Istotny obszar przejścia z tła do ścieżki pozwoli na uzyskanie szczegółów wpływających na poszerzenie pasma sygnału. Nierównomierności naświetlenia wzdłuż sieżki będą słyszalne jako terkotanie. Ciągnące się wzdłuż całego kadru ciemne linie świadczą, że mamy do czynienia z kopią z podrapanego negatywu lub filmem nie oczyszczonym z poprzednich projekcji. Widzialna w środkowej części plama będzie słyszalna jako trzask.

Klatka z filmu "Fredek uszczęśliwia świat"

Obraz z dominującym przesunięciem ku czerni z wyraźnymi plamkami brudu. Scieżka dźwiękowa uzyskana metodą gęstościową zawiera ciemne pionowe linie świadczące o zabrudzeniu pochodzącym z poprzednich projekcji lub wykonaniu z kopii negatywowej już zniszczonej. Ścieżka dźwiękowa charakteryzuje się małą, prawie niezauważalną zmianą jasności co oznacza fragment dźwięku o bardzo małej dynamice. Prawdopodobnie z punktu widzenia ścieżki dźwiękowej należy dokonać ponownego skanowania z innymi nastawami parametrow naświetlenia. Plama w środkowej części ścieżki wywoła efekt ‚puku" słabiej odczuwalny niż dla zapisu metodą szerokościową.


Strona Internetowa współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
Główny serwis POIiŚ